Skrzynia biegów manualna vs automatyczna – jak działają? Plusy i minusy obu rozwiązań
Spis treści
Wybór skrzyni biegów to jeden z dylematów, przed jakim stoi każdy kierowca podczas zakupu samochodu. Zdania na temat tego, która jest lepsza – automatyczna czy manualna – są podzielone. Niektórzy kierowcy uważają, że manualna skrzynia biegów daje ogromną frajdę z jady, zwłaszcza tym, którzy cenią sobie dynamiczność. Z kolei Ci, którzy jeżdżą automatem mówią, że już nigdy nie wrócą do manualu. Czym różni się manualna skrzynia biegów od automatycznej? Porównujemy plusy i minusy obu rozwiązań.
Za co odpowiada skrzynia biegów?
Skrzynia biegów to mechanizm odpowiadający za zmianę przełożenia układu napędowego, czyli przełożenia mocy silnika na koła. Podstawowa funkcja skrzyni biegów polega zatem na dostosowaniu prędkości obrotu kół, mocy i siły, które mogą się zmieniać w zależności od potrzeb. Manualna skrzynia łączy się z silnikiem za pomocą sprzęgła.
Skrzynie biegów – rodzaje
W branży motoryzacyjnej najczęściej spotyka się podział skrzyń biegów na następujące rodzaje:
- skrzynia biegów manualna (ręczna);
- skrzynia biegów automatyczna stopniowa;
- skrzynia biegów półautomatyczna stopniowa;
- skrzynia biegów bezstopniowa (CVT).
Jak działa manualna skrzynia biegów?
Skrzynie ręczne, czyli manualne posiadają prostszą konstrukcję w porównaniu do modeli automatycznych. Za zmianę biegów odpowiada kierowca poprzez synchronizator uruchamiany przy wciśniętym sprzęgle. Celem synchronizatora jest wyrównanie prędkości obrotowych mechanizmów tak, aby mogły się stabilnie zazębić. Umożliwia to płynną zmianę biegów oraz cichą jazdę, bez zgrzytów i hałasów. W ręcznej skrzyni każda zmiana biegu wymaga naciśnięcia sprzęgła i zmianę przełożenia drążka (lewarka). Zwykle skrzynie manuale posiadają 6 biegów i jeden wsteczny. Są również modele aut z pięciobiegowymi skrzyniami manualnymi.
Różnice między skrzynią manualną a automatyczną?
Automatyczne skrzynie biegów częściej występują w nowszych samochodach, choć nie jest to regułą, bo i w starszych modelach możemy je spotkać. Główna różnica między wersją automatyczną a manualną polega na tym, że automaty nie posiadają tradycyjnego pedału sprzęgła, mają tylko pedał hamulca i gazu. Automatyczne skrzynie biegów opierają więc swoje działanie na oprogramowaniu, dzięki któremu dochodzi do prawidłowej zmiany przełożeń.
W skrzyni automatycznej znajdziemy tzw. sprzęgło hydrokinetyczne. Zmiana przełożenia odbywa się w tym przypadku za pomocą specjalnej cieczy – najczęściej oleju – co zwiększa płynność zmiany oraz amortyzuje przełożenia – mówi Robert Witkowski, właściciel firmy autoserwiskrakow24.pl.
Zalety i wady manualnej skrzyni biegów
Manualne skrzynie biegów wybierają kierowcy, którzy lubią samodzielnie decydować o swoim samochodzie, dobierając mu najwłaściwsze w danym momencie jazdy przełożenie. Zwolennicy ręcznej skrzyni często mówią o przyjemności z jazdy manualem. Niewątpliwie największą zaletą manualnej skrzyni biegów jest niższa cena samochodu, a także mniejsza waga pojazdu, co może się przekładać na mniejsze spalanie.
Poszczególne podzespoły użyte w konstrukcji ręcznej skrzyni biegów są mniej awaryjne, a co za tym idzie – ona również wyróżnia się prostszą budową. Przekłada się to na mniejszą awaryjność, ponieważ nie ma tu żadnych elektrycznych podzespołów, które mogłyby odmówić posłuszeństwa. Naprawa manualnej skrzyni biegów jest zazwyczaj tańsza niż serwis automatu, co jest istotnym argumentem przemawiającym za zakupem samochodu właśnie z manualem.
Jeśli chodzi o wady manualnej skrzyni biegów, to na pewno należy tutaj wskazać mniejszy komfort jazdy wynikający z konieczności zmiany biegów. To kierowca musi kontrolować obroty silnika i dostosowywać do nich odpowiednie biegi. Nieumiejętna zmiana biegów w tym wypadku skraca żywotność sprzęgła. Ponadto auto z manualną skrzynią biegów w przeciwieństwie do automatu może gasnąć, zwłaszcza jeśli obsługuje je młody kierowca bez doświadczenia. Przy nieumiejętnej zmianie biegów może pojawić się także charakterystyczne ,,duszenie” czy ,,szarpanie” silnika”.
Zalety i wady automatycznej skrzyni biegów
Mówi się, że kto raz doświadczył jazdy automatyczną skrzynią biegów, ten już nie zmieni na manual. I jest w tym dużo prawdy. Niewątpliwie największą zaletą samochodów z automatyczną skrzynią biegów jest wysoki komfort jazdy. Kierowca może maksymalnie skupić się na prowadzeniu samochodu bez konieczności koncentrowania swojej uwagi na czynności, jaką jest zmiana biegów. Automatyczna skrzynia gwarantuje płynność jazdy, jest to wygodne rozwiązanie zwłaszcza dla młodych kierowców, którzy niepewnie czują się na drodze. Zapewnia też wygodę w korkach i podczas jazdy po mieście. Nowoczesne skrzynie biegów oferują o wiele lepszą dynamikę niż w przypadku manualnej wersji.
Główną wadą samochodów z automatyczną skrzynią biegów jest ich cena. Samochody z automatem zwykle są droższe. W razie awarii naprawa skrzyni biegów jest również bardziej kosztowna. Ponieważ skrzynie automatyczne stanowią nadal mniejszą część polskiego rynku, wybierając serwis samochodowy, warto wcześniej dowiedzieć się, czy mechanicy mają doświadczenie w naprawianiu tego typu rozwiązań. Naprawa automatycznych skrzyń biegów zwykle jest bardziej skomplikowana.
Skrzynia automatyczna czy manualna – jaką wybrać?
Automat czy manual? Nie da się jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, czy skrzynia automatyczna jest lepsza od manualnej. Wszystko zależy od indywidualnych preferencji. Niektórzy kierowcy pewnie chętnie przerzucą się na automat, inni zaś pozostaną przy manualu tak długo, jak to tylko możliwe. Trzeba jednak wziąć pod uwagę fakt, że ze względu na rosnącą popularność automatycznej skrzyni w nowych autach, za kilka lub kilkanaście lat mogą one już być standardem.
Czujesz, że biegi w Twoim samochodzie zaczęły ciężej wchodzić? To może oznaczać awarię. Skorzystaj z fachowej pomocy specjalistów od mechaniki pojazdowej w Krakowie
Przeczytaj na naszym blogu również artykuły powiązane:
Autor wpisu
Auto Serwis - zespół ekspertów z zakresu mechaniki pojazdowej: samochodowej i motocyklowej. Nie tylko pomagamy na miejscu - w naszym serwisie, ale też poprzez nasze poradniki.